Amir
Arsalan
Vertaalwerk: Dr. Ali Soleimani
UITGEVER:
HET TALENHUIS
DRACHTEN - NEDERLAND
Om uw boeken te bestellen, klik a.u.b. op het onderstaande beeld om uw bestelling te plaatsen via een e-mail op info@talenhuis.com:
Oorspronkelijke titel:
(Amir Arsalan)
Nederlandse vertaling uit het Perzisch (Farsi) en aantekeningen:
Soleimani, Ali
Tekeningen:
Alexander Platjouw,
alexanderplatjouw@gmail.com
Druk- en bindwerk:
Donkel & Donkel, Drachten - Nederland
ISBN/EAN: 978-90-78660-07-1
(Pakket in een cassette: Perzische folklore)
ISBN/EAN: 978-90-78660-11-8
Eerste druk: 17 februari 2009
Uitgever:
HET TALENHUIS
01062831 KvK. Leeuwarden 10-10-1991
JANSONIUSPLEIN 19
9203 NH DRACHTEN
Tel.:(+31) 0512 - 540560
Internet: www.talenhuis.com
E-mail: info@talenhuis.com
INHOUDSOPGAVE
Voorwoord 7
Personageoverzicht 9
Personageoverzicht op alfabetische volgorde 13
Het verhaal van Amir Arsalan 17
Chadzjeh Noman en zijn reis naar Hindoestan 18
De geboorte van Amir Arsalan 25
Het gevecht tussen Amir Arsalan en de leeuw 29
De tocht van Amir Arsalan voor de wraak op de dood van zijn vader 35
De troonbestijging van Amir Arsalan 39
De reis van Amir Arsalan naar Europa 44
Minister Sjams en Minister Qamar 49
De aankomst van Amir Arsalan in Petrusië en de blijdschap van Farroch-laqa 54
Chadzjeh Tawoes en Amir Arsalan 57
De ontmoeting van Amir Arslalan en Farroch-laqa 67
De gijzeling van Amir Arsalan 74
De in het zwart geklede ruiters 81
Het bedrog van Minister Qamar jegens Arsalan 88
De troonsbestijging van koning Petrus en de vrijla-ting van Minister Sjams 93
Het gevecht tussen Amir Arsalan en de draak Da-man en zijn dwaaltocht in de woestijn 96
De citadel Sankestan 106
De ontmoeting met Iqbal-sjah en het gevecht met de duivel Foeladzereh 115
Het gevecht tussen Amir Arsalan en de reus Zanki, en de overwinning op citadel Sankbaran 137
De dood van de moeder van de duivel Foelad-zereh, en het ongedaan maken van de betovering van citadel Sankestan 142
De pauw of de goede geest Marat 145
De bevrijding van Farroch-laqa en de strijd met de duivel Alhak 151
De terugreis uit Europa en het einde verhaal 156
Nawoord 163
VOORWOORD
Een vertaald werk beweegt zich altijd tussen de wal van het werk en het schip van de literatuur.
Is een vertaald werk literatuur of niet? Als het geen literatuur is, wat is het dan wel? Een antwoord hierop is niet nodig. Het woord literatuur zelf heeft ook geen vaste omschrijving.
De bekendste omschrijving van het woord litera-tuur luidt: ‘een geschrift waarin scheppend werk wordt tentoongesteld.’
Derhalve hoeven de vertalers geen moeite te doen om hun werk erkend te krijgen als literatuur. Een vertaald werk is al een geschrift waarin scheppend werk heel duidelijk te zien is, met name vertaald werk van literatuur.
Tegenwoordig is het vertalen van een stuk litera-tuur niet mogelijk zonder toezicht, correctie, raad, advies enz. De beste vorm hiervoor is samenwer-king of anders gezegd: een ‘teamwork’ van ‘native speakers’ en de vertaler.
Het verhaal ‘Amir Arsalan’ is één van de schatten van de Perzische mondeling overgeleverde litera-tuur en is daarvan ook verreweg één van de be-kendste. Dit is een verhaal van het volk, ofwel een volksverhaal, en is door de jaren heen van gene-ratie op generatie doorverteld.
Het verhaal ‘Amir Arsalan’ is voor veel Iraniërs wellicht het eerste verhaal dat ze ooit van hun leven te horen krijgen, en voor sommigen ook het enige.
De namen zijn in deze vertaling fonetisch in het Nederlands weergegeven.
Naast een personageoverzicht (pagina 9) en een personageoverzicht op alfabetische volgorde (pa-gina 13) vindt men in dit boek tevens een boeken-legger met de betreffende namen om het onthou-den van deze minder gewone namen te vergemak-kelijken.
Tot slot wordt allen dank betuigd die aan de publi-catie van dit boek een bijdrage, in welke vorm dan ook, hebben geleverd.
Kritiek, opmerkingen en suggesties zijn welkom.
Drachten, 17 februari 2009,
dr. Ali Soleimani.
PERSONAGEOVERZICHT
Chadzjeh Noman: De koopman, de echtgenoot van Mahbanoe en stiefvader van Amir Arsalan
Mahbanoe: Echtgenote van Malek-sjah, moeder van Amir Arsalan en echtgenote van Chadzjeh No-man
Malek-sjah: Echtgenoot van Mahbanoe en vader van Amir Arsalan
Almas-khan: Een Europese opperbevelhebber
Sam-khan: Een Europese koning
Amir Arsalan: Hoofdpersonage
Ramsjen: Koning van Europa
Farroch-laqa: Dochter van koning Petrus en gelief-de van Amir Arsalan
Petrus: Koning van Petrusië en vader van Faroch-laqa
Chadzjeh Saaid: Een goede en betrouwbare vriend van Chadzjeh Noman.
Minister Qamar: De Boosaardige minister van Sam-khan en aartsvijand van Amir Arsalan
Minister Sjams: De goedwillende minister van Sam-khan en een helper van Amir Arsalan
Chadzjeh Tawoes: De broer van Chadzjeh Kawoes en een aanhanger en onderdaan van koning Petrus.
Chadzjeh Kawoes: De broer van Chadzjeh Tawoes en een aanhanger en onderdaan van koning Pet-rus.
Amir-hoesjang: De zoon van Papas, de koning van Golriz, en een rivaal van Amir Arsalan
Papas: De vader van Amir-hoesjang en de koning van Golriz
Firoez: Koopman uit Egypte, maar eigenlijk een schuilnaam van Amir Arsalan
Iqbal-sjah: De vorst van het land van ‘de hogere wezens’
Foeladzereh: Een duivel en een aartsvijand van Amir Arsalan
Moeder van Foeladzereh: Een duivelin en een aartsvijand van Amir Arsalan
Malek-khazen: Sultan van de stad ‘Zahre Giah’, ofwel plantengif
Malek-sjahpoer: De zoon van Malek-khazen be-vriend met Amir Arsalan
Manzarbanoe: Moeder van Malek-sjahpoer
Prins Firoez: Zoon van Iqbal-sjahis en huwelijks-kandidaat van prinses Gohartadzj, dochter van de koning van de stad Lal
Gohartadzj: Dochter van de koning van de stad Lal en de huwelijkskandidaat van prins Firoez, de zoon van Iqbal-sjah
Mahmonier: Dochter van Malek-dzjan
Malek-saban: Broer van Mahmonir
Malek-dzjan: Vader van Mahmonier
Marat: Een goede geest
Alhak: Een kwade geest
Chadzjeh Noman en zijn reis naar Hindoestan
De vertellers van de gebeurtenissen, de papegaai-en met zoete taal en heerlijke woorden, verhalen van een bijzonder rijke koopman, die Chadzjeh Noman heette. Hij was met zijn leeftijd van nog geen 40 jaar een slimme en wijze man. In de han-del was hij een meester. Hij was heel goed op de hoogte van de kennis en wetenschap uit zijn tijd, en wist daarnaast ook veel van sterrenkunde.
Op een zekere dag wilde hij een reis naar Hindoes-tan maken. Hij gaf zijn knechten daarom opdracht deze reis voor te bereiden. Voor het vervoeren van zijn handelswaar en bagage huurde hij een enorm schip. Toen tegen de middag de zeilen gehesen waren, voer het schip uit. Het zweefde over de zee als een lichte pelikaan.
Na tien dagen gevaren te hebben, was nog steeds alleen maar water te zien, in welke richting men ook keek.
Toen op de elfde dag van de reis Chadzjeh Noman een kijkje kwam nemen op het dek, zag hij land in de verte.
...
NAWOORD
Amir Arsalan was een dappere, edelmoedige held die de moord op zijn vader wou wreken.
Echter, na het zien van een portret van Farroch-laqa werd hij hoteldebotel van haar. Om deze vrouw te kunnen ontmoeten, haastte hij zich naar Europa.
Na veel ontberingen, zoals oorlogen en gevechten met duivels en tovenaars te hebben doorstaan, werd zijn wens verwezenlijkt. Toen keerde hij naar zijn vaderland terug.
Amir Arsalan was de zoon van Malek-sjah, de koning van Rome. Dit Rome was toen niet de hoofdstad van Italië, maar het Oosterse Rome, ofwel Byzantium.
De moslims hadden dit land veroverd en daar het grote Osmaanse rijk gesticht. De Iraniërs noemden echter de landen van het Osmaanse rijk en de overige Europese landen tezamen Rome. De keizer daarvan noemden ze de Sultan van Rome. Zij bedoelden met Rome en het Romeins: Turkije en Turks.Het woord Arsalan betekent in het Turks: de leeuw. Derhalve is hij een Turkse prins. Het verhaal van Amir Arsalan is één van de hedendaagse Perzische volksverhalen en zonder twijfel één van de mooiste.
Dit fraaie en fantastische verhaal met vele bijzondere en verbazingwekkende gebeurtenissen werd geschreven door Fachr al-Dola, de dochter van Na-sar al-Din-sjah van de Qadzjariden-Dynastie (circa 1880). Dit verhaal werd met verbeeldingskracht verteld door Mirza Mohammed Ali Naqib al-Mamalek, de hoftekenaar van Naser al-Din-sjah.
Deze Mirza Mohammed Ali gebruikte veel van de Perzische mondeling overgeleverde literatuur, zoals ‘Samak Ayyar, Rostam-nama’, ‘Beroemde Sjiro’, ‘Geheimen van Hamza’, ‘Koerdische Hossein’, ‘Moslim-nama’ en ‘De Veertig Papegaaien’. Hij heeft deze werken gebruikt bij het scheppen van zijn personages in het verhaal van Amir Arsalan.
Hij heeft in zijn verhaal de ontwikkelingen en gebeurtenissen van zijn eigen tijd en in het bijzonder die van de politiek, heel beeldend verwoord. Dit was destijds bij het creëren van een verhaal een nieuw fenomeen.
De opkomst van de Constitutionele Revolutie, de Tabakbeweging, de uitbreiding van industriële
kennis, de vertaling van buitenlandse literatuur en de publicatie van verhalen met wijsheden hadden op de gebeurtenissen van die tijd een grote in-vloed. Daarbij kwamen nog de ontwikkeling van de moderne educatie, het stichten van de eerste moderne technische school ‘Dar al-fonoen’, de verbreiding van de boekdrukkunst, de publicatie van verschillende boeken, manuscripten, verhandelin-gen en dergelijke, en de relatie met Westerse landen.
De in het verhaal van Amir Arsalan aanwezige uitgebreide details ontbreken in de daarvóór geschreven volksverhalen.
In de verhalen die vóór het verhaal van Amir Arsalan bestonden, was de held alleen maar een held. Deze loog niet, twijfelde niet en kende geen angst. Hij was kortom een aan de mens ontsproten absolute fantasie. Maar Amir Arsalan was, ondanks het feit dat hij een grote held was die alle gevechten won, een gewoon mens zoals iedereen: een mens die loog, die twijfelde, die leed en voor zijn moeder zijn tranen liet lopen.
Mohammed Ali Naqib al-Mamalek, geïnspireerd door Westerse romans en novelles, besteedde bijzondere aandacht aan de gesteldheid en gevoelens van zijn personages. Hij las veel reisverhalen, zoals die van Naser al-Din-sjah, die voor hem een bron waren van inspiratie, en die tegelijk informatie
over de situatie in Europa gaven. Hij wekte bij zijn toehoorders veel verbazing en ongeloof met het vertellen van zaken over Europa. Hij gaf met fantasie een eigen draai aan zijn verhalen. Daarom kunnen we zeggen dat het verhaal van Amir Arsa-lan aan de oorsprong staat van de hedendaagse Perzische kunst van het schrijven van verhalen. Het vormt een brug tussen de volksverhalen en de hedendaagse romans en novelles. Daarom neemt dit verhaal een belangrijke plaats in in de Perzische literatuur.
De verhalen die ná het verhaal van Amir Arsalan zijn geschreven, gaan langzamerhand in de richting van de moderne verhaalkunst. Ze nemen tegelijkertijd ook langzaam afstand van betovering, hekserij en andere ongeloofwaardige gebeurtenissen. Of anders gezegd: ze staan dichter bij de realiteit van het gewone dagelijkse leven. Hierbij vergroten ze de afstand tot de helden die absoluut zijn en slechts eendimensionaal. Zodoende zijn ze verhalen van de gewone man.
Het verhaal van Amir Arsalan werd bedacht om Naser al-Din-sjah te gerieven. Dit verhaal bezorgde hem één keer per jaar veel genot. Dit verhaal vertolkt echter, zoals alle andere volksverhalen, de gevoelens van het gewone volk. Bovendien is het een weerspiegeling van het politieke en sociale leven van zijn tijd. Het spreekt over mensen van zijn
tijd die een leven leidden dat beheerst werd door bijgeloof, magie en hekserij. Dit verhaal geeft aan de toekomstige generatie ook een boodschap door. De mensen waren het onrecht dat hen door de koningen van de Qadzjariden-dynastie werd aangedaan en de onbekwaamheid van deze sjahs, beu.
Tijdens de regeerperiode van de Qadzjariden-dy-nastie hadden de winkels van hekserij, tovenarij, waarzeggerij en dergelijke, veel klanten. Het is dan ook niet voor niets dat de gebeurtenissen in het verhaal van Amir Arsalan hier bol van staan, en bewegingen van de sterren het lot van de personages in dit verhaal beïnvloeden.
Wellicht vertegenwoordigt Amir Arsalan de intellectuelen uit de tijd van Naser al-Din-sjah. Hij vecht tegen bijgeloof en onwetendheid, en is tegelijkertijd kritisch op zichzelf. We zien steeds weer dat hij, met in hekserij en in tovenarij gelovende personages zoals Chadzjeh Noman, in discussie gaat en hen bekritiseerd.
Via het verhaal van Amir Arsalan maken we kennis met de zeden en gewoonten van de mensen uit de tijd van de Qadzjariden-dynastie. Het geeft ons tevens inzicht in de toenmalige politieke situatie.
De concurrentie tussen Minister Sjams en Minster Qamar doet ons denken aan de concurrentie tussen de ministers van Naser al-Din-sjah. De twijfelende Koning Petrus lijkt symbool te staan voor de zwakke positie en persoonlijkheid van de koningen van de Qadzjariden-dynastie.
Koning Petrus, met al zijn macht en glorie, is in een poppenspel slechts een meespelende marionet. De touwtjes zijn in dit spel in handen van de landheren en ministers. Koning Petrus is alleen koning in naam en heeft geen invloed en macht. Hij is zoals de sjahs van de Qadzjariden-dynastie een knuppel in de handen van ministers, gouverneurs en politiemensen, waarmee ze elkaar de hersens inslaan en zo met elkaar afrekenen.
Misschien had Mohammed Ali Naqib al-Mamalek met het scheppen van het personage van de liefderijke en wijze Minister Sjams Amir Kabir, de be-kwame minister van Naser al-Din-sjah, voor ogen. Deze Amir Kabir was een vrijheidsstrijder die uiteindelijk door toedoen van Naser al-Din-sjah het leven liet.
In dit verhaal zien we dat Amir Arsalan vaak twijfelt en de verkeerde beslissingen neemt waardoor hij zich veel problemen op de hals haalt.
Misschien kunnen we zeggen dat Mohammed Ali Naqib al-Mamalek met het scheppen van het personage Amir Arsalan, Naser al-Din-sjah wijzer wilde maken, en hem zijn onzekerheid wilde tonen.
Amir Arsalan is een slimme en wijze man in tegenstelling tot Naser al-Din-sjah die een simpele ziel en een goedgelovig man is. Minister Qamar misleidt en bedriegt deze Amir Arsalan soms en brengt hem zelfs in levensgevaar. Dit doet ons denken aan figuren zoals Mirza Aqa-khan Noeri, die op heel eenvoudige wijze Naser al-Din-sjah be-driegt en uiteindelijk de dood van Amir Kabir veroorzaakt.
DE PRIJS VOOR ÉÉN
EXEMPLAAR, INCLUSIEF B.T.W. EN VERZENDKOSTEN
IS:
20/-* --------------------------------------------- N.B. Bij bestellingen uit België of andere Europese landen word 5% extra portokosten in rekening gebracht! Deze prijzen zijn geldig tot 01-01-2025. |
INCLUSIEF B.T.W. EN VERZENDKOSTEN PER EXEMPLAAR.
Om uw boeken te bestellen, klik a.u.b. op het onderstaande beeld om uw bestelling te plaatsen via een e-mail op info@talenhuis.com:
Bij ontvangst van uw bestelling, ontvangt
u ter voldoening
een factuur. Stuur geen geld of cheque mee. UW BESTELLING WORDT ZO SNEL MOGELIJK VERWERKT. N.B! Geachte heer / mevrouw! Het kan door omstandigheden voorkomen dat dit formulier ons niet bereikt. Daarom verzoeken wij u vriendelijk om uw bericht nogmaals via een E-mail naar ons: info@talenhuis.com op te sturen, indien u binnen drie dagen geen reactie van ons hebt ontvangen na het inzenden van uw formulier. |